ΤΕΡΝΑ ζήτησε την γνώμη του Δ.Σ. Κηρέως για Μελέτη Περιβαλλοντικών
Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) για μεταλλευτικές γεωτρήσεις σε έκταση 45
τετραγωνικών χλμ. Μια έκταση που αντιστοιχεί στο 35% της συνολικής
εκτάσεως του δήμου Κηρέως που είναι 129 τετραγωνικά χλμ.
Η άδεια μεταλλευτικής έρευνας αυτή είναι σημαντική γιατί με την
έγκριση της η ΒΙΟΜΑΓΝ ΑΕ θα αποκτήσει ουσιαστικά μεταλλειοκτησία στην
περιοχή. Αν οι γεωτρήσεις αποβούν θετικές, η περιοχή τότε θα
μετατραπεί σε Οριστική Παραχώρηση Μεταλλείου (Ο.Π.) στην ΒΙΟΜΑΓΝ ΑΕ,
με μια απλή συνήθως τυπική απόφαση του Νομάρχη. Η Οριστική
Παραχώρηση είναι για 100 χρόνια και ισοδυναμεί με τίτλο ιδιοκτησίας.
Μέσα σε αυτήν την έκταση θα απαγορεύεται οποιαδήποτε άλλη
δραστηριότητα χωρίς την έγκριση της ΒΙΟΜΑΓΝ ΑΕ και του Υπουργείου
Ανάπτυξης. Να σημειώσουμε ότι η περιοχή αυτή μπορεί να παραμένει
δεσμευμένη έως ότου ο ιδιοκτήτης της Παραχώρησης υποβάλει Μ.Π.Ε.
για να αρχίσει την εκμετάλλευση (την εξόρυξη).
Η αίτηση αυτή είναι σημαντική γιατί σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν.
274/1976 αν επί μια τριετία δεν έχει γίνει εκμετάλλευση της
παραχώρησης μεταλλείου «ο μεταλλειοκτήτης κηρύσσεται έκπτωτος από των
δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας εκτός εάν κατά την τριετίαν ταύτην ο
μεταλλειοκτήτης διενήργησε μεταλλευτικάς ερεύνας διά δαπάνης
αντιστοιχούσης εις ποσόν δραχμών διακοσίων χιλιάδων (200.000) ανά
τετραγωνικόν χιλιόμετρον εντός του χώρου του μεταλλείου». Η ΒΙΟΜΑΓΝ
πρέπει να έχει χάσει τα δικαιώματα μεταλειοκτησίας στην περιοχή
γιατί δεν έχει γίνει εκμετάλλευση των μεταλλείων ούτε μεταλλευτικές
έρευνες για 10 χρόνια τώρα.
Οι εξερευνητικές γεωτρήσεις αυτές υποπίπτουν στη κατηγορία Α
(υποκατηγορία 2) δραστηριοτήτων του ν. 3010 / 2002 και σύμφωνα με
το νόμο «λόγω της φύσης, του μεγέθους ή της έκτασής τους είναι πιθανό
να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον» (ΥΑ 15393/2332 ΦΕΚ
1022 5/8/2002). Για τις δραστηριότητες αυτής της κατηγορίας με την
έγκριση περιβαλλοντικών όρων «εκτός από τους γενικούς όρους και τις
προδιαγραφές» επιβάλλονται κατά περίπτωση και «ειδικοί όροι και
περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος» (άρθρο 1 του ν. 3010
/ 2002 ).
Για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων απαιτείται υποβολή Μελέτης
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η έγκριση γίνεται με κοινή απόφαση του
Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού. Το
Νομαρχιακό Συμβούλιο και οι σχετικοί οργανισμοί εφαρμογής του
ρυθμιστικού σχεδίου έχουν γνωμοδοτικό ρόλο (ν. 3010 / 2002).
Σύμφωνα με τον ν. 3010 / 2002 κατά την περιβαλλοντική αξιολόγηση
λαμβάνονται υπόψη ανάμεσα στα άλλα και τα παρακάτω:
α) Οι γενικές και ειδικές κατευθύνσεις της χωροταξικής πολιτικής, που
προκύπτουν από εγκεκριμένα χωροταξικά, ρυθμιστικά και πολεοδομικά
σχέδια
β) Η περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής, που ενδέχεται να θιγεί
από το έργο ή τη δραστηριότητα.
Με βάση τα παραπάνω ζητούμε ληφθούν υπόψη όπως προβλέπει η νομοθεσία
οι παρακάτω ιδιαιτερότητες για την περιοχή:
1. Χωροταξικές ρυθμίσεις για την περιοχή
Στο Ειδικό Χωροταξικό πλαίσιο για τον Τουρισμό οι παράκτιες περιοχές
της Β. Εύβοιας μέχρι του υψομέτρου των 200 μ. και μέχρι 5 χλμ από την
ακτή καθώς και ο πεδινός ή ημιορεινός χώρος της Εύβοιας έχουν
χαρακτηριστεί σαν «περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος με δυνατότητα
ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού»
Το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για την Βιομηχανία επισημαίνει ότι θα
πρέπει να ληφθεί υπόψη από το σχεδιασμό και ή παρουσία των κλάδων της
εξόρυξης στο Μαντούδι. Διαπιστώνεται όμως ότι στις παράκτιες περιοχές
της βόρειας Εύβοιας τίθεται ζήτημα σύγκρουσης χρήσεων γης μεταξύ
βιομηχανίας και τουρισμού και οτι είναι αναγκαίος ο λεπτομερής
σχεδιασμός των χρήσεων.
Το δε Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
αναγνωρίζει ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα δεν πρέπει να παίρνει
μεγαλύτερη προτεραιότητα από τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες
και ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα πρέπει να είναι συμβατή τόσο με
την προστασία του περιβάλλοντος όσο και την άσκηση τουριστικών ή
άλλων δραστηριοτήτων.
2. Περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής
Ένα μέρος της περιοχής για τις γεωτρήσεις είναι χαρακτηρισμένο σαν
Σημαντική Ζώνη για τα Πουλιά (με κωδικό GR110) από την Ορνιθολογική
Εταιρεία και χρειάζεται ειδική προστασία.
Ένα άλλο κομμάτι της περιοχής για γεωτρήσεις ανήκει στη περιοχή του
«Επιστημονικού Κατάλογου» του ΥΠΕΧΩΔΕ με κωδικό GR2420003. Η
GR2420003 περιλαμβάνει μέρη από το Όρος Καντήλι, την κοιλάδα του
Προκοπίου και το δέλτα του ποταμού Kηρέα και η οικολογική της
σημασία και ευαισθησια είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη από το
ερευνητικό πρόγραμμα LIFE. Πολλά από τα είδη χλωρίδας και πανίδας που
κατεγράφησαν για αυτή την περιοχή είναι σπάνια ή υπό εξαφάνιση και
προστατεύονται από προεδρικό διάταγμα 67/81, τη σύμβαση της Βόννης,
και τη συνθήκη της Βέρνης. Μια διαφορετική μελέτη αξιολόγησης από την
Νομαρχία Ευβοίας τον Φεβρουάριο του 2002 επιβεβαιώνει επίσης την
οικολογική και αισθητική αξία της παραπάνω περιοχής και το δυναμικό
της για οικο-τουριστική ανάπτυξη. Η μελέτη αυτή προτείνει τον
χαρακτηρισμό της κομματιών της περιοχής αυτής σαν «Περιοχές
Προστασίας της Φυσης», «Προστατευμένα Τοπία» και «περιοχές
Οικοανάπτυξης». Επίσης στη περιοχή υπάρχουν συστάδες μαυρόπευκων που
χαρακτηρίζεται από την ΕΕ σαν οικότοπος προτεραιότητας (προστατεύονται
από την εξορυκτική βιομηχανία) και μοναδικοί γεωσχηματισμοί
(φαράγγια, χαράδρες κτλ).
3. Προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων
Η σχετική νομοθεσία (άρθρο 45 &1 του Ν. 998/1979 ) προβλέπει ότι «
Στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, περί των οποίων το άρθρον 117 & 3
του Συντάγματος, ουδεμία επιτρέπεται επέμβαση», με εξαίρεση τα
δημόσια έργα υποδομής τα στρατιωτικά έργα.
Η διεξαγωγή των μεταλλευτικών γεωτρήσεων πρέπει να είναι «ιδιαιτέρα
συμφέρουσα διά την εθνική οικονομία».
Ο ίδιος νόμος προβλέπει ότι οι έρευνες με γεωτρήσεις επιτρέπονται
(αρθρ. 57 &1 του Ν. 998/1979 ), μετά από έγκριση του νομάρχη και
γνωμοδότηση του νομαρχιακού συμβουλίου δασών και εφ' όσον η διεξαγωγή
αυτών θεωρείται «ιδιαιτέρως συμφέρουσαν διά την εθνικήν οικονομίαν».
Θα πρέπει να προσδιοριστεί και ποσοτικοποιηθεί σε ευρώ το ακριβές
μέγεθος του συμφέροντος για την εθνική οικονομία σε αυτή την περίπτωση
γιατί δεν είναι προφανές.
Ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ δεν δραστηριοποιείται στην μεταλλευτική βιομηχανία
και η νεκρό-αναστημένη «ΒΙΟΜΑΓΝ ΑΕ» του ομίλου ειναι μόνο στα χαρτιά
μεταλλευτική εταιρεία αφού στην πράξη δεν εξορύσσει τίποτα και δεν
διαθέτει πουθενά στην επικράτεια άμεσα χρησιμοποιήσιμες και
χρησιμοποιούμενες μεταλλευτικές εγκαταστάσεις. Να σημειώσουμε ότι
εταιρεία με την επωνυμία ΒΙΟΜΑΓΝ ΑΕ δεν έχει δημοσιεύσει ισολογισμό
(όπως απαιτεί ο νομός για τις ΑΕ) για πάνω από 10 χρόνια Η χορήγηση
τέτοιων άδειων σε μια τέτοια εταιρεία μπορεί να αποβεί «ιδιαίτερα»
ασύμφορη για την εθνική και την τοπική οικονομία.. Η εταιρεία η οποία
δεν φαίνεται να διαθέτει τον απαιτούμενο χρήσιμο εξοπλισμό, επαρκές
προσωπικό, τεχνογνωσία και χρήσιμες εγκαταστάσεις για την εκμετάλλευση
ενός τέτοιου δικαιώματος, πιθανόν να αποσκοπεί μόνο στη κερδοσκοπική
εκμετάλλευση της μεταλλειοχρησίας μέσω μεταπωλήσεων, εκμισθώσεων ή
άλλου είδους συναλλαγών. Κάτι τέτοιο θα αποτελέσει εμπόδιο στην
μελλοντική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου από εταιρείες που
δραστηριοποιούνται στο χώρο.
Περιορισμοί για την προστασία των δασών
Η απόφαση έγκρισης για τέτοιες γεωτρήσεις σύμφωνα με τον Ν. 998/1979 μπορεί:
(1) να θέτει περιορισμούς «ως προς την έρευναν εντός δασών και
δασικών εκτάσεων με ιδιαίτερον αισθητικό και οικολογικό ενδιαφέρον ή
τα οποία ασκούν προστατευτική επίδραση στα εδάφη και τα υπόγεια
ύδατα (όπως και αυτά εντός λεκανών απορροής χειμάρρων, αι υπερκείμενα
πόλεων, χωρίων ή οικισμών, κλπ).
(2) να καθορίζει συγχρόνως και τις υποχρεώσεις του ερευνητού για
την προστασία του δασικού περιβάλλοντος και την αποκατάσταση του
τοπίου και της δασικής βλαστήσεως μετά το πέρας της έρευνας καθώς και
(3) τις υποχρεώσεις του σε περίπτωση εκμετάλλευσης της έκτασης.
ΤΙ ΖΗΤΑΕΙ Ο KIREAS.ORG
Με βάση τα παραπάνω ο kireas.org ζητά δημόσια από όλους τους
εμπλεκομένους φορείς στην αδειοδοτική διαδικασία τα παρακάτω:
1. Να εφαρμοστούν οι διατάξεις του άρθρου 20 &3 του ν.
274/1976.δεδομενου ότι η ΒΙΟΜΑΓΝ ΑΕ δεν έχει εκπληρώσει τις συμβατικές
δεσμεύσεις για την αποκατάσταση περιβάλλοντος από παλαιότερες
εκμεταλλεύσεις
2. Να περιοριστεί η έκταση των γεωτρήσεων δεδομένου ότι η εταιρεία
δεν είναι εν ενεργεία μεταλλευτική εταιρεία (με την έννοια ότι δεν
λειτουργεί μεταλλεία πουθενά) και η παραχώρηση του δικαιώματος
«μεταλλειοχρησίας» σε μια τόσο μεγάλη έκταση είναι γκιλοτίνα σε
εναλλακτικές μορφές οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης
3. Να γίνει σεβαστό το άρθρο 21 & β του Μεταλλευτικου Κώδικα (ΦΕΚ
277/Α/5-10-73) που προβλέπει σαν ανώτατο όριο του για το χώρο έρευνας
τα δέκα (10) τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε καμιά περίπτωση η έκταση στην
άδεια γεωτρήσεων δεν θα πρέπει σωρευτικά να υπερβεί τα 10 τετραγωνικά
χιλιόμετρα (η 10.000 στρεμματα).
4. Να γίνουν σεβαστές οι ρυθμίσεις των ειδικών χωροταξικών σχεδίων και
να μην δοθούν άδειες σε παράκτιες εκτάσεις μέχρι και 5 χλμ από την
θάλασσα που προορίζονται για τουριστική ανάπτυξη (όπως προβλέπει το
χωροταξικό για τον τουρισμό για την Β. Εύβοια).
5. Να εξαιρεθούν από την άδεια: α) η Σημαντική Ζώνη για τα Πουλιά
στο Όρος Κανδήλι με κωδικό GR110, β) η περιοχή με κωδικό GR2420003
(στον «Επιστημονικό Κατάλογο» του ΥΠΕΧΩΔΕ) που περιλαμβάνει μέρη από
το Όρος Καντήλι, την κοιλάδα του Προκοπίου και το δέλτα του ποταμού
Kηρέα όπως προβλέπει ο Ν. 998/1979 και γ)οι οικότοποι κοινοτικής
προτεραιότητας όπως απαιτεί ο νομός και η οδηγία για τα ενδιαιτήματα
(συστάδες μαυρόπευκου, κλπ)
6. Να προστατευτεί ο υδροφορέας της περιοχής, τα υδατο-ρέματα και τα
δάση ή δασικές εκτάσεις που ασκούν προστατευτική επίδραση στα εδάφη
και τα υπόγεια ύδατα και να μην δοθεί άδεια ερευνών σε τέτοιες
περιοχές
7. Να τηρηθεί το άρθρο 1 του ν. 3010 / 2002 και «εκτός από τους
γενικούς όρους και τις προδιαγραφές» να τεθούν και «ειδικοί όροι και
περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος».
9. Κάθε ζημία που θα προκληθεί στο δάσος ή τις δασικές εκτάσεις από
την έρευνα με γεωτρήσεις να αποκατασταθεί όπως προβλέπει το άρθρο 47
& 4 του Ν. 998/1979 .
Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως Kireas.org
Σχετικά
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της μεταλειοχρης΄θας και τα δικαιώματα του
μεταλλειοκτήτη σπο το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων"
http://www.antigold.gr/gr/default.asp?itemID=203
Ο Μεταλλευτικός Κώδικας (ΦΕΚ 277/Α/5-10-73).
http://www.ypan.gr/fysikoi_poroi/pdf/mk.doc
Νόµος 274/1976 της «Περί τροποποιήσεως του Μεταλλευτικού Κώδικος» (ΦΕΚ
Α' 50/5-6.3.1976)
http://nomothesia.ependyseis.gr/eu-law/getFile/%CE%9D+274+1976.pdf?bodyId=688
Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες ΥΑ 15393/2332 (ΦΕΚ
1022 5/8/2002) http://www.ggb.gr/docs/6.3%201022b-02.pdf .
Νόμος 3010 / 2002 για την προστασία του περιβάλλοντος
http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/a91-02.1127382123394.pdf
.
Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό
http://www.minenv.gr/download/2008/kya.tourismos.esxaa.pdf
Το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για την Βιομηχανία
http://www.minenv.gr/4/42/00/kya%20viomixania/KYA%20viomixania%20teliko.doc
Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
http://www.minenv.gr/4/42/00/xorotaksia/Geniko.Plaisio27.02.2008.pdf
GR2420003 στον «Επιστημονικός Κατάλογος» του ΥΠΕΧΩΔΕ
http://natura.minenv.gr/natura/server/user/region.asp?lng=GR&id=9
Σημαντική Ζώνη για τα Πουλιά με κωδικό GR110 Όρος Καντήλι από την
Ορνιθολογική Εταιρεία
http://www.ornithologiki.gr/gr/sppe/gr110.php
Μελέτη αξιοποίησης της περιοχής του όρους Κανδηλίου, για λογαριασμό
της Ν.Α. Εύβοιας. Φεβρουάριος 2002
http://www.servitoros.gr/perivallon/view.php/3/66/
Νόμος 998/1979 "Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει
εκτάσεων της Χώρας" http://www.forestap.gr/nomos998.htm