Είκοσι αγόρια (14-16ετων) με συμπτώματα εξάρτησης από το διαδίκτυο παρακολουθεί η επιστημονική ομάδα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο νοσοκομείο «Αγλαΐα Κυριακού». Εξειδικευμένες ομάδες με παιδοψυχολόγους και παιδοψυχίατρους εφαρμόζουν γνωσιακές συμπεριφορηκές θεραπείες και ψυχοθεραπεία.
Τα συμπτώματα του εθισμού στο ιντερνέτ, μερικά από τα οποία εμφανίζουν τα παιδιά αυτά είναι, ανοχή (συνεχή παραμονή στο Διαδίκτυο που αυξάνεται καθημερινά),συμπτώματα συνδρόμου
απόσυρσης (θλιμμένη συμπεριφορά, μειωμένη ανταπόκριση στα εξωτερικά ερεθίσματα, απώλεια ενδιαφέροντος)αδυναμία τήρησης προκαθορισμένου χρόνου παραμονής στο διαδίκτυο, έκπτωση της λειτουργικότητας τους, άγχος αίσθηση αποδιοργάνωσης εκτός διαδικτύου.
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η σχολική αποτυχία, οι διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, μειωμένη αυτοεκτίμηση διαταραχή των διαπροσωπικών σχέσεων με τους φίλους και την οικογένεια, μοναξιά, μειωμένη φυσική δραστηριότητα, χαμηλή ποιότητα ζωής.
Η έρευνα που πραγματοποιεί η Μ.Ε.Υ του Πανεπιστήμιου Αθηνών έδωσε σημαντικά στοιχεία όσο αφορά τον χρόνο που καταναλώνουν οι έφηβοι στο διαδίκτυο καθώς και με τι ασχολούνται όταν βρίσκονται εντός:
- 53.4% χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο για χρονικό διάστημα > 1 έτος
- 26% ανέφεραν καθημερινή χρήση και
- 8% χρήση > 20 ώρες εβδομαδιαίως.
- Τα αγόρια χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο σημαντικά περισσότερο από τα κορίτσια
- Ποσοστά χρήσης διαδυκτιου. 55% χρησιμοποιούν το δίκτυο για παιχνιδια, 40% για τα e-mail, 37,5% για chat(χώροι συνάντησης), 10% για αγορές, 4% για ενημέρωση σε θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, 27% θεματα επιμόρφωσης, 26% για ενημέρωση-υπηρεσίες
- Υπήρξε θετική συσχέτιση της χρήσης διαδικτύου και της διάσπασης προσοχής-υπερκινητικότητας, σύμφωνα με την κατάταξη στο SDQ.
- 1% των παιδιών εμφανίζουν συμπτώματα εξάρτησης από το διαδίκτυο.
- 18,2% (ένα στα πέντε 15χρονα παιδιά) παρουσίαζαν περιοδικά ή συχνά προβλήματα σχετικά με την κατάχρηση διαδικτύου (κατάσταση πριν το εθισμό)
Τα ποσοστά της έρευνας είναι υψηλά και ανησυχητικά.
Το φαινόμενο της εξάρτησης από το διαδίκτυο είναι συχνότερο στα αγόρια, σε μονογονεϊκές ή δυσλειτουργικές οικογένειες, σε παιδιά με καταθλιπτικό συναίσθημα ή υπερκινητικότητα.
Η αύξηση της επίπτωσης του διαζυγίου, η μοναξιά, η απουσία επίβλεψης από τους γονείς συμβάλουν στην ανάπτυξη του φαινομένου.
Εδώ πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τις ιδιαιτερότητες που έχει η εφηβεία. Όσο ο έφηβος μεγαλώνει ο πειραματισμός, ο μιμητισμός η περιέργεια, η μη συνειδητοποίηση του κινδύνου και η φυσιολογική αντίδραση σε κάθε καταπίεση γίνονται βασικά χαρακτηριστικά του και το καθιστούν ευάλωτο και ευαίσθητο σε εξαρτήσεις.
Τα on line παιχνίδια είναι υπεύθυνα για τον εθισμό των εφήβων στο διαδίκτυο.
Τα on line παιχνίδια βίας του διαδικτύου πέρα από την εξάρτηση που μπορούν να προκαλέσουν εξοικειώνει τα παιδία με την βία και άρει τις αναστολές τους στο αποτρόπαιο αυτό φαινόμενο. Στα μάτια των παιδιών η άσκηση βίας μπορεί να φέρεται σαν μια συνηθισμένη πράξη χωρίς να συνειδητοποιούν πολλές φορές τις επιπτώσεις που έχει η άσκηση της σε παιδιά και ενήλικες.
Συχνά συμβαίνει τα παιδιά να δημιουργούν ομάδες στα πλαίσια των ηλεκτρονικών παιχνιδιών αλλά μετέπειτα να εξελίσσονται μερικές φορές σε συμμορίες με εγκληματική δράση.
Παραβατικότητα στο Διαδίκτυο
Ιδιαίτερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδία στα chat rooms. Επικοινωνούν με άγνωστους αποστέλλουν φωτογραφίες και αλλά προσωπικά στοιχεία χωρίς να γνωρίζουν ότι υπάρχει πιθανότητα να πέσουν θύματα εκβιαστών ή παιδοφιληκών οργανώσεων.
Η νεανική παραβατικότητα στο διαδίκτυο είναι μεγάλη.
Έφηβοι εκβιάζουν και εκβιάζονται διοχετεύουν φωτογραφίες και video συμμαθητών τους με προσβλητικό και παράνομο περιεχόμενο εντάσσονται σε ρατσιστικές και άλλες παράνομες οργανώσεις, μπαίνουν σε σελίδες πορνό, διαδικτυακά καζίνο και παράνομα στοιχήματα. Δυστυχώς τα παιδιά είναι απροστάτευτα από τους κινδύνους που ανέφερα ποιο πάνω.
Τα internet café βρίσκονται τα περισσότερα δίπλα στα σχολεία χωρίς να υπάρχει κανένας περιορισμός στην ηλικία την θεματολογία των ιστοσελίδων αλλά και το χρόνο που παραμένουν τα παιδιά στα internet.
Οι γονείς στην χώρα μας είναι κατά το πλείστον ψηφιακά αναλφάβητοι.
Με ψυχραιμία πρέπει να συνειδητοποιήσουν δυο βασικά πράγματα. Πρώτον ότι δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε το διαδικτυο, καθώς αποτελεί τμήμα της κουλτούρας των εφήβων και δεύτερον καμία απαγόρευση της χρήσης διαδικτύου δεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα, μιας και ο έφηβος έχει πλέον εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο.
- Οι γονείς από μικρή ηλικία πρέπει να βάζουν όρια στα παιδία όχι μόνο στη χρήση του διαδικτύου αλλά για πολλά θέματα.
- Τα όρια όταν στηρίζονται σε λογική βάση δεν καταπιέζουν τα παιδιά αλλά τα κατευθύνουν με ασφάλεια.
- Ο σεβασμός της προσωπικότητας των παιδιών από μικρή ηλικία είναι σημαντικό για την εφαρμογή πειθαρχίας
- Ο υπολογιστής πρέπει να βγει από το παιδικό δωμάτιο ώστε ο γονιός να έχει καλύτερο έλεγχο χρήσης.
- Η χρησιμοποίηση ειδικών φίλτρων για τις επιβλαβείς ιστοσελίδες είναι μέτρο που μπορεί να βοηθήσει.
Καλό είναι οι γονείς να αφιερώνουν χρόνο στο διαδίκτυο μαζί με τα παιδιά τους έχοντας πάντα ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας με τα παιδιά
Ο ρόλος του σχολείου πρέπει να γίνει πρωταγωνιστικός στο θέμα αυτό.
- Δημιουργία μαθήματος στο ασφαλές διαδίκτυο σε μικρές ηλικίες πιστεύω ότι είναι πλέον επιτακτική ανάγκη.
- Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πάνω σε θέματα διαδικτύου θα βοηθούσε την άσχημη υπάρχουσα κατάσταση όπως άλλωστε αναδεικνύεται και από την ερευνά μας.< LI>
Γιώργος Κορμάς
Ιατρός, Επιστημονικός συνεργάτης Μονάδας Εφηβικής Υγείας Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Πρόληψης και Αγωγής Υγείας
Έρευνα
Αντιπροσωπευτικό δείγμα εφήβων Αττικής 15-16 χρόνων (Μ.Ο.14.85 έτη) 1000 μαθητές (450 αγόρια, 550 κορίτσια)
Αντιπροσωπευτικό δείγμα εφήβων Αττικής 15-16 χρόνων (Μ.Ο.14.85 έτη) 1000 μαθητές (450 αγόρια, 550 κορίτσια)