του Γιάννη Μαυροζούμη
Δασκάλου του 12/Θ Δημ.Σχ.Λ.Αιδηψού
Οι επικείμενες συγχωνεύσεις Σχολικών Μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην περιοχή μας (Δημοτικά Σχολεία και Νηπιαγωγεία στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας) έχουν ανοίξει ένα κύκλο συζητήσεων, αλλά και παραπληροφόρησης, με μοναδικό σκοπό την αντιπολιτευτική τακτική προς τις αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας (τις οποίες αποφάσεις δεν ξέρουμε ακόμα) και όχι την ανάδειξη της παιδαγωγικής άποψης, που έχει τη μέγιστη σημασία σ΄ αυτήν την περίπτωση.
Εδώ και χρόνια καταργούνται χωρίς σχεδιασμό ολιγοθέσια σχολεία. Και λέω χωρίς σχεδιασμό γιατί οι ίδιοι οι γονείς πήγαν τα παιδιά τους σε μεγαλύτερα κοντινά σχολειά.
Προσωπικά πιστεύω ότι στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Ιστιαίας-Αιδηψού δεν υπάρχουν πλέον Δημοτικά σχολεία τα οποία θα πρέπει να κλείσουν. Ελάχιστα είναι τα «ανεμικά» μονοθέσια (μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού) τα οποία μπορούν να συγχωνευτούν με άλλα σχολεία, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών και με την προϋπόθεση πάντα ότι εκεί που θα γίνει η μεταφορά να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας εκπαιδευτικών και όχι απλά νέα μονοθέσια ή διθέσια.
Αν πρόκειται όμως να ξαναμοιράσουμε την τράπουλα, θα πρέπει να την ξαναμοιράσουμε εξ αρχής. Όχι μόνο να καταργήσουμε ή να συγχωνεύσουμε σχολεία, αλλά και να ιδρύσουμε και νέα και να μιλήσουμε - σ’ αυτό το κρίσιμο σημείο - για τη δίχρονη υποχρεωτική αγωγή, για πολυδύναμα Δημοτικά σχολεία, αλλά και πολυθέσια νηπιαγωγεία, καθώς και την ίδρυση ολοήμερων τμημάτων σε όλα τα νηπιαγωγεία κ.α.
Να σημειώσω επίσης ότι υπάρχουν αρκετά σχολεία που είναι σε αναστολή λειτουργίας χρόνια τώρα και τα οποία είναι λογικό κάποια στιγμή να καταργηθούν.
Θέλω να τονίσω ότι για την μέχρι τώρα υποβάθμιση των ολιγοθέσιων σχολείων αποκλειστική υπεύθυνη είναι η πολιτεία η οποία χρόνια τώρα διολισθαίνει σκόπιμα την εκπαιδευτική τους προοπτική, αφήνοντας τα σε εκπαιδευτική εγκατάλειψη, στερώντας τους τη δυνατότητα πρόσβασης σε καινοτόμες δράσεις, που τις προσφέρει στα πολυθέσια σχολεία (ολοήμερα, ξένες γλώσσες, γυμναστές, καλλιτεχνικά μαθήματα κ.α.)
Είναι καιρός όλοι οι μαθητές των ολιγοθέσιων σχολείων να απολαμβάνουν όσα και οι μαθητές των πολυθέσιων στα πλαίσια των ίσων ευκαιριών. Όπως και είναι καιρός να πάψουν οι «κύκλοι μαθημάτων εκπαίδευσης» που αναγκάζουν τους μαθητές της Γ τάξης να κάνουν πρώτα τα μαθήματα της Δ τάξης και μετά της Γ τάξης (αντίστοιχα της Ε με την ΣΤ τάξη).
Και βέβαια δεν θα γίνει κανένας λόγος για «Καλλικράτη» στα Νηπιαγωγεία, καθώς θεωρώ αντιεκπαιδευτικό και απάνθρωπο το γεγονός παιδιά 4 και 5 χρόνων να βρίσκονται στους δρόμους από τα άγρια χαράματα για να κατακτήσουν τη γνώση. Για μένα είναι κόκκινη γραμμή οι συγχωνεύσεις νηπιαγωγείων, αλλά σημείο διαλόγου η δίχρονη υποχρεωτική αγωγή, καθώς και η ίδρυση ολοήμερων τμημάτων σε ΟΛΑ τα υπάρχοντα νηπιαγωγεία.…
Ας θυμηθούμε το ιστορικό της συγχώνευσης των Σχολικών Μονάδων.
Το τελευταίο διάστημα και ύστερα από την απουσία συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου λόγω κατάργησης των Νομαρχιών και ύπαρξης αλλαγών στο χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Υπουργείο Παιδείας μέσα από «άτυπες» συνεννοήσεις των Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης με τους Διευθυντές Εκπαίδευσης των νομών προωθεί σχέδιο συγχωνεύσεων και καταργήσεων σχολικών μονάδων με μοναδικό στόχο τη δήθεν εξοικονόμηση πόρων από τις λειτουργικές δαπάνες των σχολικών μονάδων. Για το συγκεκριμένο θέμα το Υπουργείο Παιδείας έδωσε στη δημοσιότητα κείμενο για διαβούλευση. Αργότερα εξέδωσε Δελτίο Τύπου με το οποίο προσπαθεί να μας πείσει για την παιδαγωγική λογική στις συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων. Στο συγκεκριμένο Δελτίο Τύπου το Υπουργείο Παιδείας διαβεβαιώνει πως δεν πρόκειται να γίνει καμία μετακίνηση παραπάνω από 10 χιλιόμετρα ή διάρκεια μισής ώρας. Αναφέρει ακόμα πως κριτήριο για τη μετακίνηση μαθητών είναι η ύπαρξη κτιριακών υποδομών (εγκαταστάσεις, εξοπλισμός κ.ά.) στο σχολείο μετακίνησης. Τέλος στα κριτήρια Εξαίρεσης Σχολικών Μονάδων από καταργήσεις και συγχωνεύσεις, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιομορφία του γεωγραφικού ανάγλυφου αλλά και του πλήθους των δυσπρόσιτων απομακρυσμένων και νησιωτικών περιοχών της χώρας μας, εξαιρεί τις απομονωμένες και απομακρυσμένες ορεινές και νησιωτικές περιοχές της χώρας, στις οποίες οι αποστάσεις, οι καιρικές και συγκοινωνιακές συνθήκες δε διασφαλίζουν την ασφαλή και άνετη μεταφορά των μαθητών.
Το όφελος των μικρών μαθητών πρέπει να είναι σε πρώτη προτεραιότητα και όχι το οικονομικό όφελος από το πιθανό κλείσιμο των σχολείων.
Υπάρχουν τοπικιστικοί, γεωμορφολογικοί και εκπαιδευτικοί λόγοι που καθιστούν επιτακτική την απόφαση για συγχώνευση σχολείων, αλλά και άλλοι παράγοντες που δεν επιτρέπουν αυτήν την συγχώνευση. Μην ξεχνάμε ότι κάθε χρόνο τέτοια εποχή προτείνονται οι καταργήσεις, οι υποβιβασμοί και οι προβιβασμοί των σχολικών μονάδων ανάλογα με τις αυξομειώσεις του μαθητικού τους δυναμικού, για την επόμενη χρονιά.
Πιο συγκεκριμένα για την περιοχή μας.
Υπάρχουν χωριά όπου ο μαθητικός πληθυσμός φθίνει ή έχει σχεδόν εξαφανιστεί και νομίζω ότι είναι απαραίτητη (για να μην πω επιτακτική) η συγχώνευση των σχολείων αυτών σε μεγαλύτερα κοντινά σχολεία. Σαν παράδειγμα αναφέρω τα Δημοτικά Σχολεία Μηλεών, Αγδινών , Βουτά , Αχλαδίου, τα νηπιαγωγεία Πύργου, Κερασιάς, κ.α.
Φυσικά στην περιοχή μας υπάρχουν αρκετά Δημοτικά σχολεία σε αναστολή (Καμάρια, Αγριοβότανο, Πύργος) και Νηπιαγωγεία (Σινασού, Ηλίων) τα οποία με τις σημερινές συνθήκες είναι δύσκολο να ξαναλειτουργήσουν.
Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις ίσως είναι προς σκέψη και διερεύνηση και η συγχώνευση μεγαλύτερων Σχολικών Μονάδων, αφού όμως έχει εξασφαλιστεί η ασφαλής μετακίνηση των μαθητών και η κτηριακή επάρκεια των σχολείων που θα υποδεχτούν τα προς κατάργηση.
Σαν τέτοια μπορώ να αναφέρω τα Δημοτικά Σχολεία των Γιάλτρων (στον Άγιο Γεώργιο Λιχάδας), της Σινασού (στην Ιστιαία) κ.α., καθώς και την συνένωση σε μια μεγάλη σχολική μονάδα των Δημοτικών Σχολείων Ασμηνίου, Πευκίου και ίσως και των Γουβών (αυτό θα μπορούσε να γίνει και άμεσα με 3 τάξεις ανά σχολείο μέχρι την κατασκευή νέου).
Θα έλεγα δε ότι και η συνένωση σε ένα ή δύο σχολικά συγκροτήματα των σχολείων Λουτρών Αιδηψού, Αιδηψού και Ηλίων θα δημιουργούσε εξαιρετικές παιδαγωγικές συνθήκες για την περιοχή (σύγχρονα κτήρια, γυμναστήρια, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων…).
Αυτά όμως είναι αδύνατον να γίνουν άμεσα!
Η εξασφάλιση της κτηριακής υποδομής και η ασφαλής μετακίνηση των μαθητών είναι τα θέματα που πρέπει να λύσει η δημοτική αρχή του Δήμου Ιστιαίας -Αιδηψού. Και αυτά δε λύνονται μέσα σε λίγες μέρες. Χρειάζεται μακροχρόνιο σχεδιασμό και συνεχή ενασχόληση.
Μπορεί όμως να προτείνει και να πάρει θέση –σαν ισότιμος συνομιλητής- πάνω στα τωρινά, τοπικά ζητήματα και όχι να φυγομαχεί και να ρίχνει αλλού το μπαλάκι. Οι άναρθρες κραυγές που ακούστηκαν και ακούγονται ακόμα, από τα κάθε είδους παπαγαλάκια της εκπαίδευσης (;) και όχι μόνο, για το προτιθέμενο ΑΜΕΣΟ κλείσιμο των παραπάνω αλλά και άλλων σχολικών μονάδων, έχουν σαν μοναδικό σκοπό να δημιουργήσουν εντυπώσεις και να πιέσουν- ίσως- σε βιαστικές αποφάσεις.
Είναι δε λυπηρό να εμπλέκονται και οι πολιτικοί μας, κάνοντας αστείες ερωτήσεις στη Βουλή. Περισσότερο δε λυπηρό είναι όταν κινδυνολογούν και οι εκπαιδευτικοί, παραβλέποντας τα παιδαγωγικά οφέλη και βάζοντας μόνο καθαρά συντεχνιακά ή και αντιπολιτευτικά προς τις αποφάσεις της διοίκησης, τις οποίες αποφάσεις ακόμα δε γνωρίζουμε.
Δεν είναι το ζητούμενο στην περιοχή μας τα «μαζικά πολυδύναμα σχολικά κέντρα», ούτε και χρειάζεται να κινδυνολογούμε ότι ο αριθμός των μαθητών θα φτάσει τους 30 ανά τμήμα.
Δεν είναι Αθήνα η περιοχή μας!
Αυτό που ζούμε τώρα είναι το απογοητευτικό!
Σχολεία με τάξεις κλουβιά (πχ Λουτρά Αιδηψού, Άγιος), σχολεία χωρίς γυμναστήρια και αίθουσες πολλαπλών χρήσεων (σχεδόν όλα), σχολεία χωρίς ιδιαίτερη αίθουσα ξένων γλωσσών (σχεδόν όλα), νηπιαγωγεία «μαγαζιά και νοικιασμένα» (τα περισσότερα), σχολεία με αυλές φυλακών, σχολεία χωρίς βιβλιοθήκες και αίθουσες πληροφορικής.
Αυτό δε που λέγεται περί μειώσεως του αριθμού των θέσεων των εκπαιδευτικών λόγω των συγχωνεύσεων έχει βάση και υφίσταται. Αν λάβουμε υπόψη τον εξορθολογισμό που προωθείται ήδη από το υπουργείο, καθώς και την ανάγκη για περισσότερες ειδικότητες –και ολοημέρων- στα συγχωνευθέντα σχολεία, αλλά και το πάγιο αίτημα του κλάδου μας (ΔΟΕ) για μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα σε 20 για τα δημοτικά και 15 για τα νήπια, δείχνει το δρόμο και σε μας τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας προς τον οποίο πρέπει να στραφούμε και να διεκδικήσουμε. Μείωση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα, ίδρυση νέων σχολείων και τμημάτων ολοημέρων εκεί που χρειάζονται και εξορθολογισμός των θέσεων. Επίσης θετική συγκυρία για το παραπάνω, είναι και οι αυξανόμενες συνταξιοδοτήσεις εκπαιδευτικών και τα επόμενα χρόνια.
Το Υπουργείο Παιδείας έβαλε μέσα στους φορείς που θα συζητήσουν τις συγχωνεύσεις και τους Δήμους. Και πολύ σωστά έκανε μια και πολλές αρμοδιότητες για τα σχολεία μεταφέρθηκαν από την Νομαρχία στους Καλλικρατικούς Δήμους. Μάλιστα σε λίγες μέρες επίκειται συνάντηση όλων των δημάρχων της χώρας με την Υπουργό Παιδείας. Ελπίζω οι υπεύθυνοι της εκπαίδευσης του Δήμου Ιστιαίας-Αιδηψού να κάνουν τις σωστές προτάσεις και να κινηθούν προς τη λύση των μεγάλων εκπαιδευτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η περιοχή μας, διεκδικώντας και απαιτώντας από την κεντρική διοίκηση αυτά που τόσα χρόνια έπρεπε να έχουν γίνουν.
Η απόφαση για τις συνενώσεις των σχολείων θα κριθεί στο άμεσο μέλλον. Η παιδεία δεν μπορεί να περιμένει και κανένα μνημόνιο δεν μπορεί να είναι εμπόδιο ή πρόσχημα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΗΣ
Δάσκαλος του 12/Θ Δημοτικού Σχολείου Λουτρών Αιδηψού
Μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ιστιαίας
Αντιπρόσωπος στη ΓΣ της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας
ΛΟΥΤΡΑ ΑΙΔΗΨΟΥ 25/2/2011